Strikt, ingekaderd, algoritmisch; zo typeert Wouter van Noort zijn laatste hypotheekaanvraag. Van Noort, journalist bij NRC en oprichter van de nieuwsbrief en podcastserie Future Affairs, wilde met zijn vriendin – toen arts in opleiding – een huis kopen, maar botste met ‘het systeem’.

‘Computer says no’ 

‘Het was zó strikt en in regels gegoten, dat er geen ruimte was voor maatwerk op basis van gezond verstand’, vertelt hij. ‘Je zou denken dat wij toen, met een vast contract en een arts in opleiding, wel baanzekerheid hebben voor de lange termijn. Maar het was echt: the computer says no.’

Het kwam uiteindelijk allemaal goed – Van Noort en zijn vriendin wonen inmiddels naar volle tevredenheid in hun Rotterdamse koopwoning – maar al die moeite zette de journalist aan het denken. Technologie, is zijn overtuiging, kan hypotheekadvies ‘beter en efficiënter’ maken.

‘Technologie kan helpen bij het beter inzichtelijk maken en het voorspellen van risico’s. Op basis van data en machine learning kun je als adviseur en hypotheekverstrekker over reële inschattingen beschikken, waardoor er meer ruimte komt voor maatwerk.’

Risico’s 

Een grotere rol dus voor tech. Maar niet om op basis van data de computer te laten beslissen, maar juist om op basis van data de adviseur meer ruimte te geven. ‘Technologie is een uitstekend middel om menselijke beslissingen beter te ondersteunen.’

Wie er meer van verwacht, loopt het risico te ‘veralgoritmiseren’, zoals Van Noort het noemt. ‘Een model, hoe geavanceerd en fijnmazig ook, blijft een model. Met alle risico’s van dien, bijvoorbeeld op het gebied van privacy, en de vooroordelen die erin sluipen. Daar moeten we alert op blijven. Er moet een balans zijn tussen betere risicomodellen en meer menselijke besluitvorming.’

Vooruitgang 

Als belangrijkste trend voor de komende jaren ziet Van Noort ‘een verdere versplintering van een gedeelde realiteit’. ‘Technologie versnelt die ontwikkeling ook, denk aan augmented reality, waarbij een digitaal laagje over de werkelijkheid wordt gelegd. In het vastgoed, denk aan bezichtigingen en interieurstylisten, zal dit vermoedelijk ook een rol gaan spelen. Tegelijkertijd zien we ook een tegenbeweging ontstaan, die herwaardering zoekt van persoonlijk contact en de gemeenschap. Vooral in het begin van de crisis ontstonden er opeens weer nieuwe buurtinitiatieven.’

Ondanks, of misschien wel juist dankzij de digitalisering, blijven persoonlijk contact en de menselijke maat waardevol. Van Noort: ‘Technologie zorgt echt niet altijd voor vooruitgang. Nu slokken de schaduwkanten ervan weer veel aandacht op, maar dat is ook niet helemaal terecht. Veel verbeteringen hebben we te danken aan technologie. Mijn advies zou daarom zijn: omarm technologie, verdiep je in de kansen. Maar wees óók kritisch. Te vaak zie je dat bedrijven het eerste wel doen, maar het tweede nalaten. Alleen door open én kritisch te zijn, krijgen we vooruitgang.’

Wouter van Noort
NRC-journalist en techkenner